Қонун ва суд олдидаги

Қонун ва суд олдидаги
тенглик

Ўзбекистон Республикасининг барча фуқаролари жинси, ирқи, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб чиқиши, эътиқоди, шахсий ва ижтимоий мавқеидан қатъи назар, қонун ва суд олдида тенгдир. Корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар ҳам қонун ва суд олдида тенгдир.

Суд ҳужжатларининг

Суд ҳужжатларининг
мажбурийлиги

Суд ҳужжатлари барча давлат органлари, жамоат бирлашмалари, корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар, мансабдор шахслар, фуқаролар учун мажбурийдир ҳамда Ўзбекистон Республикасининг бутун ҳудудида ижро этилиши шарт.

Суд ҳокимиятининг

Суд ҳокимиятининг
мустақиллиги

Судьялар мустақилдирлар, фақат қонунга бўйсунадилар. Судьяларнинг одил судловни амалга ошириш борасидаги фаолиятига бирон-бир тарзда аралашишга йўл қўйилмайди ва бундай аралашув қонунга мувофиқ жавобгарликка сабаб бўлади. Ўзбекистон Республикасида суд ҳокимияти қонун чиқарувчи ва ижро этувчи ҳокимиятлардан, сиёсий партиялардан, бошқа жамоат бирлашмаларидан мустақил ҳолда иш юритади.

Электрон почта манзил:

m.toshkent@sud.uz

Фуқаролар қабулхонаси:

(55) 501-11-14 (03028)

Манзил:

Тошкент ш. Яшнобод тумани, Паҳлавон Маҳмуд 1 берк кўча 8 уй

Интерактив хизматлар

Статистик маълумотлар

Статистик маълумотлар

Ўзбекистон Республикаси Олий Судининг республика судлари фаолиятига доир статистик маълумотлар базаси

Ўтиш
Cуд қарорлари тўплами

Cуд қарорлари тўплами

Судлар бўйича барча якуний суд қарорларини тўлиқ ёки шахссизлантирилган матнда ушбу ҳавола орқали билиб олинг.

Ўтиш
Давлат божи калькулятори

Давлат божи калькулятори

Бу хизмат тури судларга мурожаат қилишда тўланиши лозим бўлган давлат божи миқдорини аниқлашда яқиндан ёрдам беради.

Ўтиш
image
image
image
image
image
image

Электрон суд хизматлари

MY.SUD.UZ - суд хизматларидан фойдаланишнинг инновацион, ишончли ва қулай йўли

Мурожаат

Судга тўғридан - тўғри электрон шаклда мурожаат йўллаш.

Электрон тўлов тизими

Барча судларда фуқаролар томонидан амалга ошириладиган барча тўловларни тўлашнинг ягона электрон тизими.

Видеоконференц алоқа

Масофадан туриб суд мажлисида иштрок етиш

Мажлислар жадвали

Суд мажлислари жадвали билан танишиш – судларда ишларни суд мажлисида кўриб чиқишга тайинланган санаси ва вақти ҳақида онлайн тарзда хабардор бўлиб бориш имконини беради.

Давлат божи калькулятори

Бу хизмат тури судларга мурожаат қилишда тўланиши лозим бўлган давлат божи миқдорини аниқлашда яқиндан ёрдам беради.

Мурожаат намуналари

Фуқаролар судларга мурожаат қилишда ҳужжатларнинг тайёр намуналаридан мутлақо бепул фойдаланиш имконияти

image

MY.SUD.UZ

Ўзбекистон Республикаси Олий судининг интерактив хизматлари портали

ўтиш

Сўнгги янгиликлар

28Mar Янгиликлар

ҲАЛОЛЛИК ВА ПОКЛИК -АДОЛАТНИНГ САОДАТЛИ ЙЎЛИ

        Ўзбекистон Республикаси Конституциявий суди, Судьялар олий кенгаши, Олий суд, вилоят, туман ва шаҳар судлари судьялари, суд фахрийлари, Судьялар олий мактаби тингловчилари-бўлажак судьялар, шунингдек суд тизими ходимлари иштирок этган ушбу манавий-маърифий тадбирда қонун устуворлиги, ижтимоий адолатни таъминлаш учун қонунларни пухта билиш ва тури қўллашдан ташқари судьядан ҳалол ва поклик, манавий баркамоллик хам талаб қилиниши, манавияти юксак, иродаси мустаҳкам инсон адолатсизликка йўл қўймаслиги ҳақида батафсил сўз борди. Зеро, Давлатимиз раҳбари таъбирлари билан айтганда, «адолат ва маънавият – ўзаро чамбарчас боғлиқ тушунчалар, манавият бўлмаган жойда ҳеч қачон адолат булмайди».
        Айрим судьяларда айнан манавий фазилатларнинг етишмаслиги туфайли суд тизимида қонунга зид ҳаракатлар содир этиш, нопоклик, таъмагирлик, одамларнинг дарду ташвишларига лоқайд қараш, адолат мезонларига хилоф равишда қарорлар қабул қилиш ҳолатлари учрамоқда. Тадбирнинг аҳамияти ҳам шундаки, суд ҳокимиятини том маънода адолат қўрғонига айлантиришга кўмаклашишдир. Истеъдодли ижодкор томонидан тўғри таъкидланганидек, судьялар ва суд ходимлари адолат йўлидан четга чиқмай юриши учун бадиият билан ошно бўлиши лозим. Бунда эса, китоб ва китобхонлик ниҳоятда муҳим аҳамият касб этади. Инсон қалбини англаши учун бадиий асарлар мутолаасидан яхши восита йўқ. Шундагина инсоннинг, хусусан, суддаги тарафларнинг рухий кечинмаларни тушуниш, изтиробларини ҳис қилиш мумкин. Бу эса асосли, адолатли ва қонуний қабул қилинишида муҳим ОМИЛ ҳисобланади. Унутмаслик керак-ки, ўқишдан тўхтаган киши фикрлашдан тўхтайди. Китоб жамият ҳаётидаги муносабатларнинг бадиий шаклдаги ифодаси.
        Шуни таъкидлаш ўринлики, кейинги вақтларда Судьялар олий кенгашида турли соҳа вакиллари, хусусан адабиёт соҳаси вакиллари билан учрашувлар ўтказиш анъанага айланиб бормоқда. Албатта бу жуда ҳам муҳим. Бугунги кунда биз судьялардан ҳар бир қароримизда халкимиз факат адолатни кутмокда. Тадбирда таъкидланганидек, адолатли қарорлар қабул қилишга ҳар томонлама қодир, иродаси мустаҳкам, юксак касб ва манавий фазилатларга эга бўлган судьялар корпусини шакллантириш энг муҳим вазифа бўлиб ҳисобланади.
        Шу маънода бугунги каби ижодий учрашувлар судьялар, бўлажак судьялар учун жуда ҳам муҳим. Чунки ижодкорлар билан ўтказиладиган тадбирлар иштирокчиларга олам-олам завқ бериши шубҳасиз. Учрашув жараёнида иштирокчилар Усмон Азимнинг асарларидаги қаҳрамонлар ҳақида ўзлари қизиққан саволларни сўради, фикрини билдирди. Ушбу тадбир давомида адабиётга, санъатга ошуфталик туйғуси турмуш ташвишлари сабаб китобдан сал бўлсада узоқлашган айрим иштирокчиларнинг ҳам кўнглида яна китобга бўлган меҳрни алангалатгани шубҳасиз. Чунки, маънавияти бой инсон адашишдан йироқ бўлади. Ақли, фаросати унга тўхри йўл кўрсатади. Шу жиҳатлар ҳисобга олиниб Судьялар олий кенгаши томонидан сўнгги йилларда бу каби ижодий учрашувлар ва тадбирлар мунтазам ташкил қилиниши мамлакатимизда одил судловни таъминлашга қодир судьялар корпусини шакллантиришда муҳим омил бўлади.
     – Бугун шоир Усмон Азим билан бўлган учрашувдан ўзим учун кўп маънавий бойликлар олдим, дейди Судьялар олий мактаби тингловчиси Дилбар Чориева. — Чунки, Усмон Азим сингари ёзувчилар кўп китоб ўқиганлиги сабабли уларда гапни етказиб бериш қобилияти кучли бўлади. Шунингдек, улар ўзи иштирок этаётган даврага қандай фикр ва маънавий тарбия бериши кераклигини ҳам дарҳол англашади. Шоирнинг катта хаётий тажрибаси ва ижодий жараёнлар ҳақидаги фикрлари менда чуқур таассурот қолдирди. Шу жиҳатдан қарайдиган бўлсак тадбирда иштирок этган барча иштирокчилар ўзлари учун манавий жиҳатдан катта озуқа олдилар. Грузиянинг В.Маяковский номидаги Давлат мукофоти ҳамда «Дўстлик» ордени соҳиби Усмон Азим жонли ва самимий ўтган тадбирда инсон саодати унинг ҳалол ва поклигига боғлиқ экани, бу ғоя унинг барча асарларида акс этгани, адолат ҳаётнинг бош маъноси, тараққиётнинг таянч нуқтаси эканини таъсирли мисоллар билан ифода килди.

Тошкент туманлараро маъмурий суди раис ўринбосари:  Д.ТОШЕВ

27Mar Янгиликлар

Наврўз-халқнинг ўзидай қадим ва улуғ айём

Наврўз бу тинчлик, тотувлик, фаровонлик байрами. Миллати, динидан қатъий назар, шу юртда яшаётган барча миллатлар, элатлар учун бирдек севимли айём. Кексаю ёш учун бирдек азиз шодиёна!

Бу байрам оддий байрам эмас, балки халқимизнинг тарихи, фалсафаси, тушунча тасаввурлари, қадриятларини ўзида мужассам этган, миллат билан улғайиб, миллат билан бирга тараққий этган байрам. Бу байрам қадим-қадим замонлардан буён элимиз ардоқлаб келаётган, элимизни, юртимизни улуғлаб келаётган байрам.

Биз ҳар йили бу айёмни зўр тантаналар билан нишонлаймиз ва наврўзнинг янгидан-янги қирраларини, асрлар бўйи сир-синоат бўлиб келаётган жиҳатларини кашф этиб бораверамиз. Тарих бу шунчаки рақамлардангина иборат эмас. У ҳар бир халқнинг тушунча ва тасаввурлари, қувончу ташвишлари, орзу умидларини ҳам ифода этади. Айтишимиз мумкинки, мустақиллик даврида Наврўз тамомила янгича мазмун ва моҳият кашф этди. Халқимиз ҳаётидан ўзининг муносиб ўрнини эгаллади.

Чунки қадимда Наврўз кенг дала қирлар, тоғлар, боғлар қўйнида бутун элу улус билан биргаликда нишонланган. Бундай сайлларда оддий деҳқон ҳам, амалдор ҳам барчаси бирдек иштирок этган, Наврўзнинг тантанали кутиб олинишига ўз ҳиссасини қўшган. Эл, улус билан бирликни, тотувликни яна бир карра ҳис қилган. Наврўз ҳакида тарихий, адабий манбалар кўп. Маҳмуд Қошғарий, Беруний, Умар Хайём, Алишер Навоий каби алломаларимизнинг асарларида ва бошқа манбаларда Наврўз байрами, у билан боғлиқ урф-одатлар ҳакида кўплаб маълумотлар келтирилган.

Абу Райҳон Беруний ўзининг «Қадим халқлардан қолган ёдгорликлар» деб номланган асарида бу байрамга катта ўрин ажратади. Унинг келиб чиқиши, тарихи ҳақида фикр юритади. Бироқ, бу азалий қадриятнинг бизнинг кунимизгача яшаб келаётгани, Наврўз билан боғлиқ анъана, урф-одат ва маросимларнинг ҳамон элимизнинг ардоғида эканлигининг ўзи энг ишончли ва мўтабар манбадир.

Маълумки мавсумий маросимлар дунёнинг барча халқлари орасида энг кўҳна тасаввурлар билан боғлиқ ҳолда пайдо бўлади.

Йил фаслларининг алмашинуви билан боғлиқ билим ва тажрибалари, тақвим ва ҳисоблари авлоддан-авлодга турли айтим, мақол, матал, топишмоқ, нақл ва афсоналар шаклида мерос бўлиб ўтади. Байрам маросимларида ижро этилувчи қўшиқларда эса унинг мазмун-моҳияти бетакрор метафора ва ўхшатишлар орқали, тимсолий тарзда ифода этилганлигини кузатамиз. Даврлар ўтиши билан уларнинг баъзилари маросимлардан ётган бўлсада, байрам тизимини яхлит тасаввур этишга ёрдам беради.

Айнан кўклам пайтида фасллар алмашинуви, табиатнинг қайта тирилиши, уни жонлантириш билан боғлиқ «Қозон тўлди» каби қадимий маросимлар, қўчқор, хўроз уриштириш томошалари, полвонлар кураши, бахшилар беллашуви, сумалак, лола сайллари бўлиб ўтган. Ушбу маросим ва сайллар моҳиятан инсон ҳаётини янада яхшилаш, табиат мушкулотларини енгиллаштириш, келаётган кўклам ва янги йилни қутлаб, унинг қут-баракали ўтишини Яратгандан сўраш, турли ўйин, ҳаракат, қўшиқлар асосида келаётган йилнинг қандай бўлишини чамалаб кўришга хизмат қилган.

Наврўз бу тун билан кун тенг келган кундир. Бобокалонларимиз, айнан мана шу куни самовий жисмлар ҳаракатида улкан бурилиш ясалади, табиатда жонланиш юз беради деб, уқтириб келишган. Замонавий илм-фан бу қарашлар, бу ҳаётий билим мукаммал даражадаги аниқликка эга эканлигидан ҳамон ҳайратга тушмокда?! Наврўз билан боғлиқ қарашлар бу улуснинг қадимий билим, улкан ҳаётий тажрибаси эди. Даврлар утиши билан бу билим тизимга солиниб, ҳаётларига уйғун, ҳамоханг ҳолда эзгу қадрият сифатида авлодларга мерос қолдирилган. Биз Наврўзни қанча кўп ўргансак унинг тарихи шунчалар теран эканини янада кўпроқ англаб бораверамиз.

Наврўз ҳакидаги афсоналарнинг бирида ушбу айём кунида давлат қуши учирилиб, у кимнинг бошига қўнса ўшани шоҳ этиб сайлаганлари ҳакида сўз юритилади. Аслида бу давлатчилик ҳакидаги қарашларнинг илк куртаклари эди. Бу юртда, бу тупроқда Амир Темур давлати каби улкан салтанат ўз-ўзидан пайдо бўлиб қолмаган. Бунинг замини жуда олис замонларга, аждодларимиз ўз қадриятларини улуғлаб, уни Наврўз деб аталган қомусий бир тизимга сола бошлаган даврларга бориб тақалади. Наврўз шунчаки бир байрам эмас, бу Халқимизнинг жипслашиши, давлатчилик тушунчаларининг шаклланиш жараёни билан чамбарчас боғлиқ улкан қадриятдир.

Тошкент туманлараро маъмурий суди судьяси:  Н.Хидиров

16Mar Янгиликлар

СОЛИҚ ОРГАНИ ЖАМИЯТ ҲИСОБ РАҚАМИДАН ИНКАССО ТОПШИРИҚНОМАСИГА АСОСАН ПУЛ МАБЛАҒЛАРИНИ ЕЧИБ ОЛГАНЛИГИ ҚОНУНГА ХИЛОФ ДЕБ ТОПИЛДИ.

        Олий суд кассация инстанциясининг 2023 йил 20 ноябрдаги қарори билан ўзгаришсиз қолдирилган қуйи инстанция судларининг қарорларига кўра, арз қилинган талаб қаноатлантирилиб, солиқ бошқармасининг асоссиз равишда жамият ҳисоб рақамидан инкассо топшириқномасига асосан пул маблағларини ечиб олганликда ифодаланган ҳаракатини қонунга хилоф деб топилган ҳамда асоссиз равишдан ечиб олинган пул маблағи МЧЖга қайтариш мажбурияти юклатилган.

        Сайёр солиқ текшируви якуни бўйича солиқ бошқармасининг 2022 йил 24 ноябрдаги қарори билан жамиятга нисбатан 153 822 025,2 сўм молиявий жарима қўлланилган.

        Солиқ кодекснинг 218-моддаси  4-қисми талабига кўра, аниқланган солиққа оид ҳуқуқбузарликлардаги айбга иқрор бўлинганда ва солиқ органининг солиққа оид ҳуқуқбузарлик учун жавобгарликка тортиш тўғрисидаги қарори олинган кундан эътиборан ўн кунлик муддатда молиявий санкциялар суммаси ихтиёрий равишда тўланганда жарима миқдори ушбу Кодекснинг тегишли моддаларида белгиланган миқдорга нисбатан икки бараварга камайтирилади.

    Жамият томонидан 10 кунлик муддат ичида белгиланган молиявий жариманинг  50 % миқдори ихтиёрий равишда тўланган бўлса-да, солиқ органи томонидан қонунда белгиланган муддатга риоя этилмасдан молиявий жариманинг қолган қисми ноқонуний равишда ечиб олинган.

        Жамият қарорни олинган кундан эътиборан ўн кунлик муддатда молиявий санкция ярими 76 911 012,6 сўмини ихтиёрий равишда тўланган бўлса-да, бироқ солиқ органи юқоридаги норма талабларига зид равишда қолган ярмини ҳам жамият ҳисоб рақамига инкассо қўйиб ечиб олган.

        Шу боис, суд солиқ органининг асоссиз равишда жамият ҳисоб рақамидан инкассо топшириқномасига асосан пул маблағларини ечиб олганликда ифодаланган ҳаракатини қонунга хилоф деб топиш, асоссиз ечиб олинган пул маблағини жамиятга қайтариш мажбуриятини юклаш  ҳақида тўхтамга келиб жамиятнинг ҳуқуқи тиклаган.

Тошкент туманлараро маъмурий

судининг раиси                                                          Юлдошев Сухроб Шарифович

16Mar Янгиликлар

УМУМХАЛҚ ХАЙРИЯ ҲАШАРИ КЎТАРИКИ КАЙФИЯТДА ЎТКАЗИЛДИ

        Барча жойларда бўлгани каби бугун Тошкент шаҳар ва Тошкент туманлараро маъмурий судлари судьялари ва ходимлари “Обод ва файзли маҳалла – юрт кўрки” шиори остида бўлиб ўтаётган умумхалқ ҳашарида иштирок этиш учун эрта тонгданоқ ишга киришдилар.

          Ҳашар давомида судлар ҳудуди, ҳовли атрофи, ариқ, кўча ва йўлаклар тартибга келтирилди. Кўчатлар экилиб, дарахтлар оқланди ҳамда уларга шакл берилди. Умумхалқ хайрия ҳашарида Тошкент шаҳар ва Тошкент туманлараро маъмурий судлари судьялари ва ходимлари фаол иштирок этмоқда.

15Mar Янгиликлар

КОНСТИТУЦИЯВИЙ СУДГА ҚАЧОН МУРОЖААТ ҚИЛИШ МУМКИН

     Мамлакатимизнинг янги Конституцияси 54-моддасида: «Инсоннинг ҳуқуқ ва эркинликларини таъминлаш давлатнинг олий мақсадидир», деб белгиланган. Суд органлари ана шу мақсадни рўёбга чиқаришда асосий вазифани ўтайди ва бузилган ҳукукларни тиклашни кафолатлайди. Бироқ юқоридаги нормани инсон ҳаёти ва ҳуқуқларидан бошқа юксак қадриятлар йўк, деб тушуниш хато. Давлат суверенитети, унинг ҳудудий яхлитлиги, аҳолининг тинч хаёти ва хавфсизлиги, миллий қадриятлар, халқнинг тили ва урф-одатлари ҳам юксак қадриятлар ҳисобланади.

        Конституциянинг 55-моддасида: «Ҳар кимга ўз ҳуқуқ ва эркинликларини суд орқали ҳимоя қилиш, давлат органларининг ҳамда бошқа ташкилотларнинг, улар мансабдор шахсларининг қонунга хилоф қарорлари, ҳаракатлари ва ҳаракатсизлиги устидан судга шикоят қилиш ҳуқуқи кафолатланади», дейилган.
        Мазкур норма давлатимизнинг биринчи Конституциясида ҳам бор эди. Янги Конституциямизда эса: «Ҳар кимга бузилган ҳуқуқ ва эркинликларини тиклаш учун унинг иши қонунда белгиланган муддатларда ваколатли, мустақил ҳамда холис суд томонидан қуриб чиқилиши ҳукуки кафолатланади. Ҳар ким Ўзбекистон Республикасининг қонунчилигига ва халкаро шартномаларига мувофиқ, агар давлатнинг ҳукукий ҳимояга доир барча ички воситаларидан фойдаланиб бўлинган бўлса, инсоннинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилувчи халкаро органларга мурожаат этишга ҳақли», деб белгиланди.
        «Ваколатли, мустақил ҳамда холис судга булган ҳуқуқ тегишли процессуал қонунларда белгиланган судловга тааллуқлилик ва тегишлилик, суд таркибига раддия бериш, юқори суд инстанциясига шикоят қилиш ҳуқуқлари оркали, шунингдек, судьяларнинг лавозимда бўлишининг кафолатлари орқали таъминланади. Инсоннинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилувчи халкаро органларга мурожаат этиш ҳуқуқини таъминловчи БМТнинг халкаро инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш бўйича органлари бўлиб, ушбу ташкилотлар томонидан фуқаронинг ўз давлатининг ҳуқуқий ҳимояга доир барча ички воситаларидан фойдаланиб бўлиши шарт қилиб қўйилади.
        Бунда «ҳуқуқий ҳимояга доир барча ички  оситалари» деганда айнан суд органлари, суднинг энг юқори инстанцияси томонидан ишнинг кўриб чиқилганлиги ва баҳо берилганлиги тушунилади.
        Янги Конституциямизнинг 133-моддасига киритилган қуйидаги янги норма ҳам эътиборга молик: «Фуқаролар ва юридик шахслар, агар суд орқали ҳимоя қилишнинг бошқа барча воситаларидан фойдаланиб бўлинган бўлса, судда кўриб чиқилиши тугалланган муайян ишда суд томонидан ўзига нисбатан қўлланилган қонуннинг Конституцияга мувофиқлиги тўғрисидаги шикоят билан Ўзбекистон Республикаси Конституциявий судига мурожаат қилишга ҳақли». Бу норма сизга судда ҳуқуқингизни ҳимоя қилишда яна бир муҳим имконият беради. Эндиликда фуқаролар ва юридик шахслар суд оркали ҳимоя қилишнинг бошқа барча воситаларидан фойдаланиб бўлгач, бевосита Конституциявий судга унга нисбатан қўлланилган қонуннинг Конституцияга мувофиклиги тўғрисида шикоят қилишга ҳақли. «Суд оркали ҳимоя қилишнинг бошқа барча воситаларидан фойдаланиб бўлиш» деганда энг юқори суд инстанцияси, яъни Ўзбекистон Республикаси Олий суди томонидан ишнинг кўриб чиқилиши ва баҳо берилиши тушунилади. Маълумки, суд ҳуқуқ ва эркинликлар ҳимоячиси бўлароқ бу борада қонун номидан гапириш ваколатига эга. Бироқ судда қўлланилган қонун нормаси Конституцияга зид булган ҳолатда инсоннинг ҳуқуқини тиклаш воситаси булиб айнан юқоридаги норма хизмат килиши лозим. Конституциявий суднинг асосий ваколатларидан бири қонунларнинг Конституцияга мувофиқлигини аниқлаш, Конституция ва қонунлар нормаларига шарх бериш ҳисобланади. Яъни, бу ҳолатда Конституциявий суд аниқ бир инсон ёки юридик шахснинг важларини инобатга олган ҳолда тегишли қонун нормасининг Конституцияга мувофиқлигига баҳо бериши лозим бўлади. Муҳими шуки, давлатимизнинг янги Конституциясида суд орқали ҳуқуқни ҳимоя қилишга доир муҳим нормалар мустаҳкамланган.

Тошкент туманлараро маъмурий суди судьяси

О.ХАКИМОВ

1Mar Янгиликлар

«Маъмурий судларга мурожаат қилиш ТАРТИБИ»

     Маълумки, Ўзбекистон Республикасининг «Маьмурий суд ишларини юритиши тўғрисида”ги кодексига мувофиқ ҳар қандай манфаатдор шахс ўзининг бузилган ёки низолашилаётган ҳукукларини ёхуд қонун билан қўрикланадиган манфаатларини ҳимоя килиш учун маъмурий судга мурожаат қилишга ҳақли.

      Маъмурий судга маъмурий ва бошқа оммавий ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган ишлар тааллукли ҳисобланади. Чунки бу тоифадаги ишларда жисмоний ва юридик шахслар ҳамда маъмурий бошкарув ваколати берилган органлар ўртасида муайян муносабатлар юзага келади.
Юртдошларимизга ҳуқуқий тушунча сифатида эслатиб ўтиш жоизки, маъмурий органлар деганда Президентимизнинг 2022 иил 21 декабрдаги «Янги Ўзбекистон маъмурий ислоҳотларини амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги фармони билан тасдиқланган республика давлат бошқаруви органлари (вазирликлар, қўмиталар, агентликлар, инспекциялар) ва уларнинг ҳудудий органлари, махаллий давлат ҳокимият органлари, фукароларнинг узини узи бошкариш органлари, шунингдек, маъмурий бошкарув ваколати берилган бошка органлар, ташкилотлар ва махсус ташкил этилган комиссиялар тушунилади. Жумладан, ФХДЁ, Мажбурий ижро бюроси, нотариуслар, маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинадиган маъмурий ҳужжатлар, улар мансабдор шахсларининг ҳаракатлари (ёки ҳаракатсизлиги) устидан маъмурий судларга шикоят қилинади.
      Маъмурий ҳужжат маъмурий ваколатга эга орган (мансабдор шахс) томонидан қабул қилиниши, ташки субъектларга (жисмоний ёки юридик шахсларга) каратилган булиши, муайян ҳуқуқий окибат келтириб чиқариши билан умуммажбурий хусусиятга эга булган норматив-ҳуқуқий ҳужжатлардан фарқ қилади.
  Иккала тоифадаги ҳужжатнинг асосий фарқи шундаки, умуммажбурий хусусиятга эга булган норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар устидан маъмурий судга шикоят қилиш мумкин эмас, бундан идоравий норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар мустасно. Мазкур ҳужжатлар буйича низолар Ўзбекистон Республикаси Олий суди томонидан кўриб чиқилади. Умумий қоида бўйича, маьмурий органнинг қарори, ҳаракати (ҳаракатсизлиги) устидан шикоят манфаатдор шахсга ўзининг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатлари бузилганлиги тўгрисида маълум бўлган пайтдан этиборан олти ой ичида судга берилиши мумкин.
   Аризачига ўзининг ҳуқуқлари, эркинликлари ҳамда қонуний манфаатлари бузилганлиги ёки ҳуқуқ ва эркинликларини амалга оширишга тўсиқлар вужудга келтирилганлиги, аризачининг зиммасига бирор-бир мажбурият юкланганлиги маълум бўлган куннинг эртасидан судга мурожаат қилиш муддати бошланади. Шикоят маъмурий ҳужжатни ҳақиқий эмас, ҳаракат (ҳаракатсизликни) қонунга хилоф деб топиш тўғрисида бўлиб, маъмурий орган жойлашган ёхуд мансабдор шахс ишлайдиган жойдаги туманлараро маъмурий судига берилади.
     Маъмурий судларга шикоят қилишда жисмоний шахслардан давлат божи ундирилмайди. Давлат божи ишнинг натижаси буйича қаноатлантирилган талабга мутаносиб равишда тарафлардан ундирилади. Бордию ариза рад қилинса жисмоний шахслардан базавий ҳисоблаш микдорининг 70 фоизи микдорида – бугунги кун ҳолатига 238 000 сўм давлат божи ундирилади.

Тошкент туманлараро маъмурий суди судьяси Ойбек ХАКИМОВ

image
Skip to content